Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın görüşme teklifine aracılar kanalıyla olumlu yanıt veren Suriye rejimi ile Türkiye arasında yakın zamanda Bağdat’ta yapılması beklenen görüşmeye ilişkin hazırlık yapılırken Suriye’de yönetimin kontrol ettiği bölgelerde bugün genel seçim gerçekleştirilecek. Seçimi Kuzeydoğu ve Batı Suriye’de muhalifler ile Kürt grupları boykot ediyor. Rejimin kontrolü dışındaki bölgelerde sandıklar kurulmadı. PYD’nin de içinde yer aldığı Demokratik Suriye Güçleri (DSG), Türkiye ile yakınlaşmaya yeşil ışık yakmasını protesto amacıyla kontrolü altındaki rejime ulaşan yolları ve sınır kapılarını kapattı.
Suriye’de rejimin kontrol ettiği bölgelerde bugün genel seçime gidiliyor. İç savaşın başladığı 2011’den bu yana ülkede 4’ncü kez genel seçim yapılıyor. Ülke topraklarının yaklaşık yüzde 60’nı kontrol eden Şam yönetimi, seçimlerde, Suriye dışındaki vatandaşlar için sandık kurmayacak. Ülkenin Kuzeydoğu bölgelerini kontrol eden PYD ve Türkiye’nin kontrolündeki muhalif silahlı gruplar ile Kuzey-batı kesiminde yer alan İdilip’te ise seçim yapılmayacak.
Suriye’de 2012, 2016 ve 2020 olmak üzere 3 kez genel seçim yapıldı. Ülke nüfusu 2011 öncesi 22-23 milyon civarındayken Uluslararası Göç Örgütü’nün (IOM) verilerine göre, iç savaşta ülke içinde 6,6 milyon kişi yerinden edildi. 6,8 milyon Suriyeli de yurt dışına kaçmak zorunda kaldı. Seçimlerin BM gözetiminde yapılmadığı gerekçesiyle batılı ülkeler “özgür ve adil” bir ortamda gerçekleştirilmediğini açıklamış, Suriye muhalefeti ise “tiyatro” olarak nitelemişti.
Çok partili sisteme geçiş
Suriye’de Mayıs 1969’da “Baas Partisi, devletin ve toplumun lideridir” ibaresi geçici anayasanın 7. maddesi olarak tanımlandı ve 1973’te anayasanın 8. maddesi olarak yerini buldu. 2011’den sonra anayasanın bu maddesi halkın ve muhalefetin baskısı üzerine Esad yönetimi tarafından 2012’de bir kararnameyle lağvedildi. Böylece Suriye, tek partili rejimden çok partili sisteme geçiş yaptı.
2016 yılında da Beşar Esad’ın çıkardığı kararnameyle ilk defa ordu ve iç güvenlik birimlerinden ayrılanlara, seçimlerde adaylık hakkı tanındı. 2020 yılında yapılan son seçimde Baas Partisi 166 ve müttefiki Ulusal İlerici Cephesi 17 vekil olmak üzere parlamentoda toplam 183 milletvekiliyle liderlik konumunu korudu.
Oy sandıkları kırıldı
Seçim nedeniyle muhaliflerin denetimindeki bölgelere sandıklar kurulamazken, muhaliflerin etkili oldukları bölgelerde ise seçimleri boykot çağrıları yapıldı. Birçok merkezde protesto ve gösteriler yapılıyor. Esad yönetimi tarafından kurulan birçok sandık ise göstericiler tarafından tahrip edildi.
Muhalifler izin vermedi
Suriye Geçici Yönetimi ve Heyet Tahrir Şam (HTŞ) tarafından yönetilen İdlib, Cerablus, El-Bab, Azez, Rasulayn ve Tel Abyad kentleri ile bağlı yerleşim birimlerinde sandık kurulmasına izin verilmedi.
Engellemeye rağmen sandıklar kuruldu
Suriye Demokratik Güçleri (DSG), diğer adıyla PYD’nin denetimindeki Kürtlerin yoğun yaşadığı bölgelerde de seçimler boykot edilmesine rağmen bazı yerlere sandık kurulması için rejim güçleri çalışma yaptı. Bu kapsamda büyük merkezlerden olan ve rejimle PYD’nin iç içe olduğu Kamışlı ve Haseki kentlerinde SDG kapsamlı güvenlik önlemleri aldı ve bölgeye çok sayıda kontrol noktası kurdu.
Sandıkların girişi engellendi
Şam’dan havayolu ile Kamışlı’ya gönderilen sandıklar, rejime bağlı kurumlardaki sandık merkezlerine taşınması DSG-PYD tarafından engellendi. Ancak Suriye rejimi, Kamışlı kentinde kontrol ettiği “güvenlik meydanı” alanı içindeki birçok merkeze ve şehrin güneyinde kontrolü ettiği bölgelere oy sandıkları yerleştirerek halkı seçimlere katılmaya çağırdı. Rejimin resmi yayın organı SANA’ya açıklama yapan Yargı Alt Komisyonu Başkanı Fadıl El Nouh, Haseki, Kamışlı ile bu yerlere bağlı ve kırsal kesimlerde 177 seçim merkezi belirlendiğini, seçilecek 14 milletvekili için A ve B kategorilerinde 75 adayın yarışacağını söyledi.
Geçiş yolları kapatıldı
DSG-PYD’nin Şam yönetiminin Ankara ile yakınlaşmasını protesto amacıyla rejimle olan sınır kapıları ve karayollarını kapattığı ileri sürüldü. Haseki, Rakka ve Halep kırsalında Suriye rejiminin kontrolündeki bölgelere bağlanan Salihiye, Tabka ve Tayha geçiş noktalarının dün ulaşıma kapatıldığı, geçiş noktalarından sadece üniversite ve okul öğrencilerinin geçişine izin verildiği bildirildi. DSG ile rejim arasında yaşanan gerginlik bölgenin birçok noktasında dün ve bugün devam etti.
